Jeszcze niedawno Islandia kojarzyła się naszym rodakom tylko z wulkanami, nieprzyjaznym klimatem i mnóstwem gejzerów. Teraz takie skojarzenia coraz częściej są związane z krewnymi lub znajomymi, którzy pracują na lodowatej wyspie. Polacy stanowią zdecydowanie najliczniejszą grupę imigrantów w Islandii. Między innymi z myślą o tych osobach oraz ich rodzinach, prezentujemy opis korony islandzkiej (ISK). Wspomniana waluta jest interesująca nie tylko ze względu na fakt, że używa jej wielu polskich imigrantów. O koronie islandzkiej zrobiło się głośno po bardzo szybkich spadkach jej kursu pod koniec 2008 r. Nasz tekst tłumaczy przyczyny ówczesnego załamania notowań ISK i wyjaśnia wiele specyficznych kwestii dotyczących islandzkiej gospodarki.

Symbol oraz podział waluty islandzkiej

Symbol korony islandzkiej w formacie ISO 4217 (ISK) jest jednym z nielicznych rozpoczynających się na literę „I”, ale mimo tego rozpoznaje go stosunkowo niewielu Polaków. Trudno się temu dziwić, gdyż korona z Islandii w ujęciu globalnym nie jest popularną walutą. Sytuacja nie może przedstawiać się inaczej, skoro Islandia to najmniejszy ludnościowo kraj posiadający własną walutę i prowadzący niezależną politykę monetarną. Warto wiedzieć, że na terenie opisywanej wyspy używa się również lokalnych oznaczeń korony („kr” oraz „Íkr”). Nie są dobrze rozpoznawalne za granicą (zwłaszcza poza krajami skandynawskimi).

Osoby przynajmniej ogólnie znające europejskie waluty, doskonale wiedzą że koronami można płacić również na terenie Norwegii, Szwecji oraz Danii. Taka zbieżność nazw walut z trzech wymienionych krajów oraz Islandii, oczywiście nie jest przypadkowa. W tym kontekście trzeba pamiętać, że Islandia jeszcze na początku XX wieku pozostawała w zależności od Królestwa Danii. Nazwa islandzkiej waluty stanowi pamiątkę tego uzależnienia od Duńczyków. Nietrudno odgadnąć, że słowo „korona” informuje o powiązaniu jednostki monetarnej z monarchią. Więcej o historycznych aspektach powstania korony duńskiej oraz islandzkiej napiszemy w kolejnym rozdziale.

Wymień, prześlij korony islandzkie

Ciekawie brzmi nazwa nieużywanej już podjednostki korony islandzkiej (1 ISK = 100 aurar, 1 eyrir = 1/100 ISK). Ta nazwa (l. poj. – eyrir/l. mn. – aurar) pochodzi od łacińskiego słowa aureus oznaczającego złotą monetę. Jak widać, wpływy łaciny i kultury antycznej są widoczne nawet na mroźnej wyspie bardzo oddalonej od Starego Kontynentu.

Monety islandzkie

Warto wspomnieć, że eyrir jako podjednostka korony islandzkiej nie jest już używany od 2003 r. Decyzja o wycofaniu najmniejszych monet, podobnie jak w wielu innych przypadkach była związana z ich znikomą wartością nabywczą. Na poniższej grafice można zobaczyć, że małe islandzkie monety (5 aurar, 10 aurar oraz 50 aurar) wyróżniały się przedstawieniami morskich organizmów. Taka sytuacja nie zaskakuje, wziąwszy pod uwagę uzależnienie islandzkiej gospodarki od rybołówstwa. Morskie motywy znajdziemy również na awersie aktualnie używanych islandzkich monet:

• 1 korona (dorsz atlantycki)
• 5 koron (delfin zwyczajny)
• 10 koron (ryba gromadnik)
• 50 koron (krab raczyniec jadalny)
• 100 koron (ryba tasza)

Z kolei rewers islandzkich monet przedstawia cztery duchy opiekuńcze wyspy (Landvaettir). Wyobrażenia tych mitologicznych istot, znajdziemy również w islandzkim herbie oraz w herbie Narodowego Banku Islandii (patrz druga poniższa grafika).

Banknoty ISK

Ciekawie przedstawiają się również islandzkie banknoty (patrz poniższe grafiki). W tym przypadku, określenie „ciekawie” wcale nie oznacza jednak „nowocześnie”. Projekty papierowych pieniędzy z Islandii przywodzą bowiem na myśl lata 80 – te. Trudno się temu dziwić, gdyż islandzkie banknoty 500 ISK, 1000 ISK i 5000 ISK z wyjątkiem zabezpieczeń prawie nie zmieniły wyglądu od wprowadzenia do obiegu w latach 80 – tych. Nieco przestarzały design mają również później wprowadzone banknoty o nominałach 2000 ISK (1995 r.) oraz 10 000 ISK (2013 r.). Warto wspomnieć, że w latach 80 – tych wprowadzono do obiegu również nowe banknoty o mniejszych nominałach (10 ISK, 50 ISK oraz 100 ISK), które obecnie nie są już używane przez Islandczyków. Te banknoty zostały zastąpione przez tańsze w produkcji monety.

Na prezentowanych poniżej islandzkich banknotach, możemy znaleźć podobizny następujących postaci historycznych:

• 500 ISK – Jóna Sigurðssona, polityka i działacza na rzecz islandzkiej niepodległości
• 1000 ISK – Brynjólfura Sveinssona, luterańskiego biskupa Skálholt
• 2000 ISK – Jóhannesa S. Kjarvala, malarza i poety
• 5000 ISK – Ragnheiður Jónsdóttir, żony biskupa z Hólar i słynnej krawcowej
• 10 000 ISK – Jónasa Hallgrímssona, poety i działacza na rzecz islandzkiej niepodległości

Warto zwrócić uwagę, że islandzkie banknoty pomimo swoich dużych nominałów nie posiadają dużej siły nabywczej. Banknot o wartości 10 000 ISK, obecnie stanowi równowartość około 343 zł (według kursu z początku grudnia 2017 r.).

Wymień, prześlij korony islandzkie

Historia waluty islandzkiej

W poprzednim rozdziale już wspomnieliśmy o historycznej zależności Islandii od Królestwa Danii, która rzutowała również na historię walut. Islandia pozostała pod duńską kontrolą nawet po traktacie kilońskim z 1814 r. (przekazującym Norwegię pod kontrolę Szwedów). W tym czasie (1814 r.) wprowadzono również nową duńską walutę (rigsdalera), która była wykorzystywana m.in. na terytorium Islandii. Warto wspomnieć, że Islandczycy w XIX wieku borykali się z kolejnymi klęskami nieurodzaju i wybuchami wulkanów, a ich ojczyzna była jednym z najbiedniejszych regionów w całej Europie. Kłopoty przeżywała również Dania. Tamtejsza waluta mocno ucierpiała na wskutek przegranej wojny z Prusami i Austrią o Szlezwik – Holsztyn (1864 r.).

Dziewięć lat później (1873 r.) doszło do bardzo ważnej zmiany, czyli utworzenia Skandynawskiej Unii Monetarnej pomiędzy Danią i Szwecją. Dwa lata później do tej unii przystąpiła Norwegia pozostająca w zależności od Szwecji. Islandia również musiała przyłączyć się do Skandynawskiej Unii Monetarnej jako obszar pozostający pod kontrolą duńską. Wspomniana unia okazała się dość trwałym tworem, który przetrwał do początku I wojny światowej.

Państwa należące do Skandynawskiej Unii Monetarnej prowadziły samodzielną politykę monetarną, ale zobowiązały się do przestrzegania „sztywnych” kursów pomiędzy swoimi walutami. Przy okazji przystąpienia do unii monetarnej, Dania wprowadziła nową walutę w postaci korony duńskiej. W 1874 r. Islandczycy mogli już płacić przy pomocy korony zastępującej rigsdalera. Jedenaście lat później, na terenie Islandii wyemitowano pierwsze lokalne banknoty, które różniły się od swoich odpowiedników z Kopenhagi. Poniżej prezentujemy właśnie taki islandzki banknot z serii wprowadzonej do obiegu w 1885 r.

W czasie emisji pierwszych islandzkich banknotów, odległa od Danii wyspa wykazywała już silne tendencje separatystyczne. Sprzyjało temu przyznanie Islandii ograniczonej autonomii przez duńskiego króla (1874 r.) i uchwalenie krajowej konstytucji (w tym samym roku). Kolejnym krokiem na drodze do niezależności, było między innymi utworzenie państwowego banku Landsbanki Íslands (1885 r.), który otrzymał prawo do emisji pierwszych islandzkich banknotów (wymiennych na korony duńskie w relacji 1:1).

Rok 1904 przyniósł natomiast poszerzenie autonomii mroźnej wyspy i założenie w Islandii pierwszego prywatnego banku (Íslandsbanki), który (jak nietrudno się domyślić) był kontrolowany przez duński kapitał. Na mocy specjalnych uprawnień przyznanych przez duńskiego monarchę, Íslandsbanki mógł emitować korony posiadające pokrycie w złocie.

Wymień, prześlij korony islandzkie

Z punktu widzenia Islandii oraz jej systemu monetarnego, przełomowy był rok 1918. Przyniósł on bowiem Islandii status niepodległego kraju i powiązanie z Danią przez kolejne 25 lat na zasadzie unii personalnej. Warto dodać, że po 1918 r. uprawnienia do emisji pieniądza stopniowo przenoszono z prywatnego Íslandsbanki do państwowego Landsbanki. Po ogłoszeniu niepodległości, waluta Islandii zmieniła swoją nazwę (na koronę islandzką) i zaczęła być notowana osobno w stosunku do swojego duńskiego odpowiednika. Poniżej prezentujemy ciekawy islandzki banknot z 1920 r.

W 1922 r. kurs nowej waluty dewaluowano o 23% względem korony duńskiej, a trzy lata później korona islandzka została powiązana z funtem brytyjskim. To kursowe powiązanie utrzymało się do 1939 r. (nawet w czasie globalnego kryzysu finansowego). Później duńska korona została powiązana z dolarem USA. Takie powiązanie przetrwało do 1949 roku. Warto wspomnieć, że w czasie II wojny światowej, automatycznie wygasła unia personalna Islandii z Danią. O jej przedłużeniu w 1943 r. nie mogło być mowy, bo Dania wówczas znajdowała się pod okupacją III Rzeszy. Z kolei Islandia została najpierw zajęta przez Wielką Brytanię (1940 r.), a później przez Stany Zjednoczone (1941 r. – 1946 r.). Amerykańska obecność w Islandii jest o wiele lepiej wspominana z uwagi na Plan Marshalla, który przyczynił się do szybkiej modernizacji ubogiej wyspy. W przeliczeniu na mieszkańca, Islandia była państwem, które otrzymało największe wsparcie finansowe z USA. Warto przypomnieć, że w tym wyspiarskim kraju utwardzone drogi, szkoły i solidne mosty na szeroką skalę zaczęto budować dopiero w latach 20 – tych i 30 – tych minionego wieku. Amerykańska pomoc skutkowała dalszym rozwojem potrzebnej infrastruktury i przemysłu.

Trzeba dodać, że w 1946 r. doszło do wymiany islandzkich monet. Usunięto z nich monogram duńskiego monarchy, gdyż dwa lata wcześniej Islandczycy w ramach referendum ostatecznie i formalnie zdecydowali o zakończeniu unii personalnej z Danią.

W latach 50 – tych miały miejsce zmiany mające na celu wydzielenie polityki monetarnej oraz funkcji banku centralnego z kompetencji Landsbanki. Na początku kolejnej dekady powstał Narodowy Bank Islandii (Seðlabanki Íslands), który do dziś pełni swoje funkcje związane m.in. z polityką monetarną i kontrolą emisji pieniądza.

Lata 60 – te przyniosły również daleko idące zmiany dotyczące opodatkowania i waluty. W 1967 r. wprowadzono nowe monety po tym, jak islandzka korona mocno ucierpiała m.in. na wskutek słabych połowów śledzia. Uzależnienie gospodarki Islandii od rybołówstwa powodowało podobne problemy już w latach 50 – tych.

Lata 70 – te były dość trudne dla islandzkiej gospodarki i samej korony ze względu na wzrost inflacji spowodowany kryzysem naftowym. Właśnie wtedy najbardziej dały znać o sobie słabości obowiązującego systemu prowadzenia polityki monetarnej. Bank centralny nieposiadający wówczas pełnej autonomii, chciał podnosić stopy procentowe obowiązujące w całym sektorze finansowym, ale spotykał się z oporem rządu. Te problemy doprowadziły do zmiany przepisów dotyczących banku centralnego w połowie lat 80 – tych. Narodowy Bank Islandii stracił prawo do regulowania stóp procentowych stosowanych przez banki komercyjne i przestał na dużą skalę finansować wydatki rządowe. Takie zmiany miały powstrzymać inflację, która stała się problemem w latach 70 – tych i 80 – tych. Stopa islandzkiej inflacji z 1984 r. przekroczyła nawet 80% rocznie (patrz poniższy wykres).

Pewną odpowiedzią na inflacyjne problemy, była również urzędowa rewaluacja korony islandzkiej w 1981 roku. Tę rewaluację połączono ze zmianą międzynarodowego symbolu ISO (100 ISJ = 1 ISK) i wprowadzeniem nowych banknotów o nominale 500 koron (1981 r.), 1000 koron (1984 r.) oraz 5000 koron (1986 r.). Islandzkie banknoty z lat 80 – tych (patrz poniżej), na pierwszy rzut oka prawie nie różnią się od swoich współczesnych odpowiedników. Jedną z łatwo zauważalnych różnic jest brak hologramu.

Lata 90 – te przyniosły pewną zmianę w sposobie myślenia wielu islandzkich polityków. Zaczęli oni snuć plany przekształcenia wyspiarskiego kraju znanego głównie z połowu ryb i hutnictwa w regionalne centrum finansowe. Taki cel dobrze korespondował z prowadzoną polityką powszechnej prywatyzacji i liberalizacji gospodarki. Przez dłuższy czas wydawało się że liberalna orientacja gospodarcza władz nie spowoduje żadnych kłopotów, a rządzący mogli sobie przypisać sukces związany z szybkim tempem wzrostu gospodarczego w drugiej połowie lat 90 – tych (patrz poniższy wykres).

Wymień, prześlij korony islandzkie

Pierwszy poważny błąd został popełniony w 2001 roku, gdy pozwolono na nadmierną deregulację islandzkiego sektora bankowego. Przez pierwsze 2 – 3 lata skutek tej zmiany był pozytywny, a rosnący w siłę sektor finansowy wyprowadził gospodarkę z dekoniunktury. Największe islandzkie banki urosły jednak w zbyt szybkim tempie i osiągnęły rozmiar nieproporcjonalny do wielkości całej krajowej gospodarki. Wystarczy wspomnieć, że udział aktywów bankowych w PKB Islandii wzrósł ze 178% (2003 r.) do 634% (2007 r.). Liderzy islandzkiego sektora bankowego, powiększający skalę swojego działania dzięki ryzykownemu finansowaniu na międzynarodowym rynku, zaczęli wkraczać do Danii i Wielkiej Brytanii.

Patologicznemu rozrostowi islandzkiego sektora bankowego, towarzyszyło również przewartościowanie korony, która wzbudzała rosnące zainteresowanie inwestorów. Islandia kusiła zderegulowanym rynkiem finansowym i relatywnie wysokimi stopami procentowymi (korzystnymi dla deponentów). Jesienią 2008 r. stało się już jasne, że bankowa bańka pęknie z wielkim hukiem. Późniejszy kryzys bankowy w Islandii był największą taką zapaścią w stosunku do wielkości gospodarki. O skali kryzysu świadczy fakt, że w odpowiedzi na niewypłacalność trzech największych krajowych banków (Kaupthing, Landsbanki i Glitnir), notowania islandzkiej giełdy szybko spadły o ponad 90% (patrz poniższy wykres).

Tragiczna sytuacja Islandii znalazła również odzwierciedlenie w notowaniach korony islandzkiej (patrz poniższy wykres). Przed początkiem kryzysu finansowego za 1 USD trzeba było zapłacić około 60 koron. W apogeum kryzysu (styczeń 2009 r.), kurs USD/ISK sięgnął poziomu 150. Narodowy Bank Islandii nie posiadał dostatecznych rezerw walutowych, które mogłyby zahamować spadek wartości korony. Właśnie dlatego środki uzyskane od Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz innych krajów nordyckich (łącznie 4,6 mld USD), wykorzystano głównie do obrony kursu krajowej waluty. Za pozostałą część tej sumy, zostały sfinansowane wypłaty depozytów dla krajowych klientów upadłych banków. Islandia nie mogła sobie pozwolić na ratowanie trzech największych banków (Kaupthing, Landsbanki i Glitnir) w ramach bailoutu i sfinansowanie wypłat depozytów dla zagranicznych klientów tych instytucji. Brak gwarancji depozytów doprowadził do poważnego sporu z rządami Wielkiej Brytanii oraz Danii. Te dwa kraje samodzielnie musiały wypłacić rekompensatę swoim obywatelom, którzy zdeponowali pieniądze w zagranicznych oddziałach islandzkich banków.

Ze względu na brak możliwości dokonania bailoutu trzech największych bankrutów, islandzki rząd przeprowadził ich kontrolowaną upadłość. Z dobrych aktywów tych upadłych instytucji utworzono trzy nowe banki uniwersalne, w których udziały objęli wierzyciele Kaupthing, Landsbanki i Glitnir. Po początkowym szoku, islandzka gospodarka dobrze zareagowała na działania rządu, o czym świadczy zmiana tempa wzrostu gospodarczego z -6,9% (2009 r.) do +2,0% (2011 r.). W szybkim gospodarczym „odbiciu” pomógł między innymi plan MFW zakładający silną konsolidację finansów publicznych i odtworzenie sektora bankowego w rozmiarach adekwatnych go potrzeb gospodarki. Według danych z 2016 roku, aktywa islandzkich banków stanowiły już tylko 136% PKB. Warto również wspomnieć, że w ramach nowej strategii gospodarczej, Islandia postawiła na rozwój turystyki. To rozwiązanie okazało się strzałem w dziesiątkę ze względu na dewaluację waluty i atrakcyjność turystyczną wyspy, która wcześniej była mało poznana przez mieszkańców kontynentalnej Europy. W 2016 r. Islandię zamieszkiwaną przez 330 000 osób, odwiedziły prawie 2 miliony turystów.

Osiem lat po początku największego kryzysu finansowego w swojej historii, Islandia zwróciła uwagę świata bardzo wysokim wzrostem gospodarczym (+7,2% w 2016 r.). Niedługo później rząd ogłosił zniesienie ograniczeń w przepływie kapitału inwestycyjnego, które wprowadzono pod koniec 2008 roku. Te wydarzenia nie oznaczają jednak, że islandzka gospodarka jest wolna od ryzyka. Nowym zagrożeniem jest stanowczo zbyt szybki wzrost cen nieruchomości. Począwszy od I kw. 2015 roku do II kw. 2017 roku, Islandia była krajem z najwyższym w Europie tempem wzrostu cen domów i lokali (+34%). Dla porównania, analogiczny wynik z Polski nie przekroczył 6,5%. Islandzki rynek nieruchomości zdestabilizowało m.in. szybkie tempo imigracji połączone z wysokim wzrostem gospodarczym.

Wymień, prześlij korony islandzkie

W przypadku Islandii, zagrożeniem jest również podatność rodzimej waluty na ataki spekulacyjne. Na fali dobrych wyników gospodarczych, kurs USD/ISK pod koniec 2017 r. spadł do poziomu około 100. Mimo umocnienia się korony oraz jej względnej stabilności kursowej, w Islandii wciąż toczy się dyskusja nad ewentualnym przystąpieniem do Unii Europejskiej i Strefy Euro. Warto przypomnieć, że zdewastowana kryzysem Islandia złożyła wniosek akcesyjny w 2009 roku, aby zwiększyć swoją wiarygodność dla wierzycieli. Później w kraju zaczęły przeważać nastroje bardziej eurosceptyczne. Wydaje się, że dla Islandii główną zachętą do akcesji może być możliwość oficjalnego przyjęcia stabilniejszej waluty (euro) i poprawy swojej pozycji geopolitycznej. Wspomniany kraj jako członek Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Strefy Schengen, już teraz korzysta z dobrodziejstw wspólnego rynku. Niewykluczone, że w przyszłości kolejne duże wahania kursu korony ponownie zwiększą odsetek Islandczyków zainteresowanych przystąpienie do UE i Strefy Euro.

Emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania waluty Islandii

W poprzednim rozdziale pokrótce opisaliśmy już historię bankowości centralnej na terenie Islandii. Tytułem uzupełnienia warto dodać, że Narodowy Bank Islandii obecnie działa na podstawie ustawy z 2001 roku. Wspomniany akt prawny wprowadził formalną niezależność banku centralnego i potwierdził zakaz finansowania wydatków rządowych przez tę instytucję. Aktualne przepisy wskazują również na stabilność cen jako priorytet polityki monetarnej prowadzonej przez islandzki bank centralny.

Warto dodać, że w lutym 2009 r. miały miejsce zmiany przepisów regulujących funkcje i zasady działania islandzkiego banku centralnego. Podczas zamętu spowodowanego kryzysem gospodarczym, zmniejszono liczbę prezesów banku centralnego z trzech do jednego i przyznano komitetowi polityki monetarnej prawo do podejmowania strategicznych decyzji (np. dotyczących poziomu stopy procentowej). W skład pięcioosobowego komitetu wchodzi prezes banku, jego zastępca i trzech innych członków. Pracę organów wykonawczych kontroluje siedmioosobowa rada nadzorcza.

Narodowy Bank Islandii, oprócz prowadzenia polityki monetarnej i kontroli emisji pieniądza (gotówkowego oraz bezgotówkowego), pełni również wiele innych funkcji. Jako przykład można wymienić między innymi zarządzanie długiem publicznym, czuwanie nad stabilnością systemu finansowego, obsługę budżetu państwa i działalność informacyjną. W ramach tego ostatniego obszaru działalności, islandzki bank centralny publikuje m.in. informacje na temat podaży krajowego pieniądza. Zgodnie z danymi opisywanej instytucji, podaż pieniądza M3 dla korony duńskiej (obejmująca m.in. gotówkę w obiegu i depozyty bankowe), wynosiła 1,76 bln ISK (ok. 0,06 bln PLN) pod koniec września 2017 r. Analogiczna podaż pieniądza M3 dotycząca złotego, w tym samym okresie (IX 2017 r.) oscylowała na poziomie 1,28 bln PLN.

Bardzo duża różnica wartości agregatu pieniężnego M3 dla korony islandzkiej oraz złotego, nie będzie stanowić zaskoczenia, gdy uwzględnimy dysproporcję w wielkości gospodarki Islandii oraz Polski. Według danych Banku Światowego z 2016 roku, Polska pod względem wielkości nominalnego PKB była wówczas 23 gospodarką globu z wynikiem wynoszącym 470 mld USD. Islandia z kolei uplasowała się na 105 miejscu, osiągając nominalny PKB rzędu 20 mld USD. Wynik dotyczący Islandii i tak wydaje się relatywnie duży jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że cały ten wyspiarski kraj posiada populację taka samą jak Lublin.

Polityka monetarna emitenta ISK

Islandzki Bank Narodowy pomimo skromnego rozmiaru krajowej gospodarki i niewielkiej podaży pieniądza, prowadzi taką samą politykę monetarną, jak jego odpowiedniki z większych krajów (w tym również NBP). Bank centralny Islandii musi brać pod uwagę między innymi uzależnienie kraju od eksportu przetworów rybnych (ok. 39% wartości eksportu) oraz aluminium i wyrobów aluminiowych (ok. 38% wartości eksportu). Korona islandzka jest swego rodzaju walutą surowcową, gdyż jej notowania reagują na zmiany ceny wspomnianych dóbr (m.in. aluminium). Po zniesieniu ograniczeń w przepływie kapitału (2017 r.), islandzka gospodarka stała się bardziej narażona na wahania światowej koniunktury. Taka zmiana była jednak konieczna jako element powrotu do finansowej normalności.

Dane Narodowego Banku Islandii wskazują, że po rekordzie z 2016 r. (7,2%) do normy powróci wzrost gospodarczy (patrz pierwszy poniższy wykres). Spodziewany wzrost PKB Islandii z 2017 r. ma wynieść nieco mniej niż 4,0%. W kolejnym roku (2018) tempo wzrostu gospodarczego nadal będzie spadało. Wspomniany wskaźnik w 2019 r. ma osiągnąć poziom około 2,5%. Taki wynik wydaje się satysfakcjonujący dla kraju o wysokim poziomie rozwoju. Tempo wzrostu PKB zbliżone do 2,5%, Islandia ma też osiągnąć w 2020 r. (patrz poniższy wykres – niebieska linia).

Prognozy islandzkiego banku centralnego sugerują również wzrost inflacji w 2018 r do poziomu bliskiego celowi inflacyjnemu. Wzrost cen z 2019 r. i 2020 r. ma pozostać bliski optymalnej wartości, czyli 2,5% rocznie (patrz drugi poniższy wykres). Jeżeli kolejne dane będą uprawdopodobniały realizację takiego scenariusza, to zmniejszy się szansa na zmiany islandzkich stóp procentowych w najbliższym czasie. Warto zwrócić uwagę, że w opisywanym kraju inflacja z 2014 roku, 2015 roku, 2016 roku i 2017 roku była znacznie niższa od optimum. Islandzki Bank Narodowy w swoich dokumentach deklaruje utrzymanie średniookresowego celu inflacyjnego jako priorytet.

Kolejny wykres pokazuje nam zmiany stóp procentowych w Islandii od 2001 r. do 2017 r. Na uwagę zasługuje gwałtowny wzrost wspomnianych stóp (do 18%) pod koniec 2008 roku, który miał pomóc w ustabilizowaniu szybko spadającego kursu korony. Począwszy od 2011 roku, główna stopa procentowa Narodowego Banku Islandii mieściła się już w przedziale od 4,0% do 6,0%. Po serii kolejnych obniżek trwających do 2016 roku, analizowany wskaźnik na początku grudnia 2017 r. wynosił 4,25%. Warto zwrócić uwagę, że stopy procentowe Islandii nadal są znacznie wyższe niż stawki obowiązujące m.in. na terenie Strefy Euro. Wydaje się, że po osiągnieciu celu inflacyjnego w 2018 roku, islandzki bank narodowy nie będzie decydował się na spore „cięcia” stóp. Wyjątkiem może być nagłe umocnienie się korony, które zmniejszy opłacalność eksportu.

Specyfika i znaczenie waluty ISK na rynku FOREX

Bezpośrednio przed początkiem islandzkiego kryzysu gospodarczego, tamtejsza korona cieszyła się zwiększonym zainteresowaniem inwestorów. Nawet w tym okresie, waluta Islandii nie była jednak popularnym wyborem dla FOREX-owych inwestorów. Świadczą o tym informacje zaprezentowane w poniższej tabeli. Bardziej dokładne dane Banku Rozrachunków Międzynarodowych (ang. Bank of International Settlements – BIS) mówią, że udział rynkowy korony islandzkiej w każdym z analizowanych okresów nie zbliżył się nawet do 0,1%.

Porównywalny udział złotego w wartości FOREX-u wyglądał następująco:

2001 rok – 0,5% (18 miejsce)

2004 rok – 0,4% (19 miejsce)

2007 rok – 0,8% (17 miejsce)

2010 rok – 0,8% (18 miejsce)

2013 rok – 0,7% (22 miejsce)

2016 rok – 0,7% (22 miejsce)

Wymień, prześlij korony islandzkie

Różnica w międzynarodowym znaczeniu korony islandzkiej i złotego nie może dziwić, jeżeli weźmiemy pod uwagę ponad dwudziestokrotną dysproporcję wartości nominalnego PKB. Złotemu również bardzo dużo brakuje do rynkowych liderów (patrz poniższa tabela). Polska waluta może jednak zdecydowanie wyżej utrzymać w FOREX-owej hierarchii niż korona z Islandii. Na kolejne dokładne dane o znaczeniu złotego i korony islandzkiej na rynku walutowym musimy poczekać do 2019 r.

Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (raport Triennial Central Bank Survey z 2016 r.)

Notowania waluty islandzkiej oraz jej zmienność

Jeden z poprzednio analizowanych przez nas wykresów, prezentował zmiany kursu korony islandzkiej względem dolara. Warto przeanalizować podobne zmiany dotyczące ISK oraz PLN, czyli pary walutowej, która jest ważna dla tysięcy emigrantów z Polski. Co ważne, poniższy wykres przedstawia liczbę złotych, które trzeba zapłacić za 100 koron islandzkich. Taki sposób zapisu jest często wybierany ze względu na małą wartość jednej korony.

Informacje z poniższego wykresu potwierdzają wzrost wartość korony względem krajowej waluty, który jest korzystny dla emigrantów z Polski pracujących w Islandii. Oczywiście islandzkiej walucie jeszcze trochę brakuje do wysokich notowań względem złotego, obserwowanych w połowie minionej dekady. Wtedy za 100 koron płacono ponad 5 zł (patrz poniższy wykres). Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że np. 12 lat temu emigracja zarobkowa do Islandii była o wiele mniej popularna niż obecnie.

Ciekawostki związane z ISK

W odniesieniu do Islandii oraz korony islandzkiej można znaleźć takie interesujące wiadomości. Warto wiedzieć, że:

• Nie tylko kiepskie połowy śledzia spowodowały zapaść gospodarczą Islandii w 1967 r. Recesja była również spowodowana decyzją papieża Pawła VI, który złagodził zasady postu i wstrzemięźliwości od mięsa. Taka zmiana skutkowała nagłym obniżeniem popytu na islandzkie ryby (m.in. ze strony Hiszpanów, Irlandczyków i Włochów).
• Islandzkie banknoty noszą na sobie datę wprowadzenia ustawy, która jest podstawą ich emisji. Właśnie dlatego papierowe pieniądze z lat 80 – tych, posiadały nadrukowany rok 1961. Z kolei na obecnych islandzkich banknotach, widnieje rok 2001 (tzn. data uchwalenia ostatniej ustawy o emisji banknotów).
• We wczesnym średniowieczu, suszone ryby służyły jako pieniądz dla nielicznej ludności Islandii. Przelicznik wynosił np. 100 suszonych ryb za 10 uncji srebra.